Vu Ngoc Oanh Khi mình viết bài về định hướng nghề nghiệp của dược sĩ, mình nhận được một số câu hỏi về các kĩ năng cho công việc Trình Dược Viên (TDV) như “Chị có thể nói cụ thể hơn về các kĩ năng không?”, “Những kĩ năng nào bắt buộc cần phải có?”, “Nếu chưa có thì có thể làm được công việc này không?”…vv.
Mỗi công việc và môi trường làm việc sẽ đòi hỏi nhân viên một bộ kĩ năng khác nhau. Bản thân mình đã trải qua công việc này nên mình nghĩ đến hai từ “nên có“ và “cần có”. Bạn có thể nghĩ rằng kĩ năng “nên có” để định hướng bản thân có phù hợp với nghề hay không, và “cần có” là yêu cầu bạn cần tối ưu các kĩ năng này để trở thành một TDV có kinh nghiệm tốt và chuyên nghiệp.
Trong bài viết này, mình sẽ đề cập đến một số kĩ năng mà mình đã có một phần và cả được đào tạo sau khi vào công ty Dược. Mình mong rằng bài viết này sẽ cung cấp cho bạn một số thông tin trước để khỏi bỡ ngỡ trong bước đầu định hướng công việc nhé.
Mách nhỏ với bạn là bạn có thể đọc bài này để xem bản thân phù hợp với công việc hay không hoặc chuẩn bị cả về tinh thần và kĩ năng cho bản thân, nhất là trước các buổi phỏng vấn với công ty Dược nhé. Hi vọng là bài viết cho bạn thêm chút tự tin nha. 😀
Kĩ năng học hỏi chuyên môn, trau dồi kinh nghiệm
Trong môi trường công ty Dược, đặc biệt là môi trường đa quốc gia, các thông tin, kiến thức chăm sóc sức khoẻ với sản phẩm và kĩ thuật mới luôn cập nhật mỗi ngày. Sự phát triển của thị trường cũng như các chương trình đào tạo, kĩ năng cũng được thay đổi mỗi tháng, quý, năm, và theo đó TDV cũng cần học hỏi và thích nghi hàng ngày.
TDV cần có khả năng tiếp thu nhanh các kiến thức mới về sản phẩm, nhìn nhận điểm mạnh, điểm yếu của bản thân để trau dồi các kinh nghiệm và kĩ năng nhằm đưa được các thông tin hữu đến nhân viên y tế một cách hiệu quả nhất.
TDV mới có thể học từ các khoá huấn luyện công ty hoặc nhờ chỉ dạy từ đồng nghiệp lâu năm hoặc quản lí trực tiếp.
Mình vẫn nhớ câu nói của một chị đồng nghiệp những ngày mình đầu tiên đi làm TDV.
“5 năm học Dược mình còn học được, những kiến thức này hà cớ gì mình không học được, chỉ là mình có học không thôi 🙂”
“Con người ta chỉ mạnh dạn nói, diễn đạt và cung cấp thông tin khi tự tin về những điều mình nắm và đã làm. Đó là thực học.”
Đây là kĩ năng mình tin tưởng rằng dược sĩ nào cũng có cả, vì đã được rèn luyện bởi thầy cô trong những năm ở giảng đường luôn rồi mà nhỉ 😀
Kĩ năng lên kế hoạch và quản lí thời gian
Cùng với kĩ năng tự học hỏi và trau dồi kinh nghiệm, đây là kĩ năng mà một TDV cần tự rèn luyện cho bản thân mà không qua một khoá huấn luyện nào tại công ty.
Dù rằng công việc TDV được đánh giá là”linh hoạt về mặt thời gian”, kĩ năng lên kế hoạch và quản lí thời gian vẫn cần thiết để tối ưu và nâng cao năng suất làm việc, giúp hoàn thành công việc hiệu quả.
Mình hay lên kế hoạch tuần, ngày và chủ động sắp xếp hợp lí những lịch trình cho các cuộc hẹn hay cuộc gọi gặp khách hàng, các hoạt động sinh hoạt y khoa, các chương trình training tại công ty, hỗ trợ khó khăn cung ứng thuốc trên địa bàn, báo cáo chi phí và giấy tờ … Điều này giúp mình có thể quản lí và theo dõi kết quả công việc (sale và non – sale) mỗi tháng, mỗi quý tốt hơn.
Với công việc hay địa bàn chung với đồng nghiệp, mình sử dụng các hình thức online (google docs, google sheet hay google slides) để mọi người cùng tự quản lí, tự hoàn thành công việc, tránh mất thời gian tổng hợp hay chờ đợi cho các bên. 🙂
Kĩ năng giao tiếp
Đây là kĩ năng mình đánh giá là quan trọng và là kĩ năng cơ bản “cần có” của một người TDV. Đây cũng có thể là tố chất được bộ phận tuyển dụng đánh giá khi phỏng vấn ứng viên. Vì tính chất công việc là kết nối, tương tác, cung cấp thông tin, giới thiệu và trình bày kiến thức chuyên môn tới khách hàng, kĩ năng này còn cần được trau dồi và phát triển nhiều hơn qua từng năm với một TDV chuyên nghiệp.
Đặc biệt, khi bạn phụ trách các nhánh thuốc ETC (Ethical drugs – thuốc kê đơn) hay thiết bị y khoa (medical device) chuyên sâu, kĩ năng giao tiếp tốt khi tiếp xúc khách hàng, đưa thông tin, trình bày và phản biện thắc mắc y khoa sẽ giúp cung cấp và hỗ trợ thông tin tới nhóm khách hàng có kiến thức chuyên môn (bác sĩ, dược sĩ) một cách hiệu quả và linh hoạt hơn.
Với trải nghiệm của bản thân, kĩ năng này giúp mình trong việc xây dựng mối quan hệ công việc, bạn bè, đồng nghiệp cũng như cung cấp thông tin khoa học cho bác sĩ nhằm đem lại lợi ích cho bệnh nhân.
Mình nghĩ rằng kĩ năng này cần rèn luyện liên tục vì với các cấp độ công việc cao hơn sau này, kĩ năng giao tiếp cũng theo đó cần được nâng cấp ở trình độ cao hơn. Hơn nữa, ta cũng đâu thể tránh khỏi giao tiếp hàng ngày hay những lúc nói chuyện “nhạt” và “khó hiểu” đâu nhỉ, phải rèn luyện thêm thôi 😀
Kĩ năng tìm kiếm, xây dựng và duy trì mối quan hệ
Trong bất kì công việc kinh doanh cho một sản phẩm, ngành nghề hay dịch vụ nào, việc xây dựng và duy trì mối quan hệ là cần thiết. Ở đây mình không chỉ muốn đề cập đến tương tác nhỏ lẻ giữa việc mua bán của công ty – khách hàng, mà là mối liên hệ dài hạn, hỗ trợ nhau giữa công ty và tổ chức y tế (Viện, Hội, bệnh viện, phòng khám) hay nhân viên y tế.
Khi được bàn giao công việc, TDV cần tìm kiếm và thiết lập các khách hàng mới, duy trì các khách hàng cũ nhằm xây dựng hình ảnh về bản thân, công ty và cung cấp thông tin về sản phẩm tới khách hàng.
Sau các buổi trao đổi trên địa bàn với khách hàng, bạn có thể cùng quản lí trực tiếp phân tích, đánh giá và lên kế hoạch hợp tác và hỗ trợ khoa học nhằm đem lại lợi ích lâu dài và hiệu quả điều trị cho bệnh nhân.
Bản thân mình hay thích tìm hiểu kiến thức/ sở thích mới, lắng nghe những khó khăn và tôn trọng quan điểm điều trị của khách hàng, giải đáp các thắc mắc nhằm đem lại điều tốt nhất cho bệnh nhân. Đây cũng là cách mình tìm được tiếng nói chung với các anh chị bác sĩ, dược sĩ mình đã làm việc cùng.
Và một điều nữa là ban đầu bạn có thể sẽ hợp hoặc không hợp với từng đối tượng khách hàng khác nhau. Vậy nên hãy kiên trì, đừng nản chí nhé. Với mình, sự chân thành là chìa khóa cho mọi mối quan hệ, cả cho công việc và cuộc sống 🙂
Kĩ năng trình bày
Việc một TDV nắm rõ chuyên môn không đồng nghĩ với việc TDV đó có thể truyền đạt thông tin hiệu quả. Bên cạnh kiến thức, có nhiều yếu tố khác cũng ảnh hưởng tới mức độ chấp nhận của khách hàng về một sản phẩm/ dịch vụ.
Hiểu nôm na kĩ năng này là một dạng công cụ đưa thông tin cho khách hàng. Nhân viên y tế có đồng ý với các hiệu quả mà sản phẩm đem lại cho bệnh nhân hay không tuỳ thuộc vào cách bạn trình bày thông tin, dữ liệu đúng với nhu cầu của khách hàng và thuyết phục họ tin tưởng.
Mình thường áp dụng kĩ năng này trong các buổi giới thiệu sản phẩm (group presentation/ hospital presentation) tại khoa phòng, bệnh viện hay trong buổi hẹn gặp nói chuyện, cung cấp thông tin về thuốc tới bác sĩ, dược sĩ (detailing call).
Trong phần huấn luyện (training) của các công ty Dược, TDV được đào tạo và trang bị kĩ năng này một cách bài bản trước khi được sử dụng trên thực tế địa bàn.
Tuy vậy, nếu bạn có thể tự phát triển bằng cách tự chuẩn bị bài nói, tự tập diễn đạt (giọng nói, ngữ điệu), cử chỉ hình thể (ánh mắt, tay, chân, đi lại), đây cũng là một điểm mạnh bước đầu của bạn rồi đấy. Nếu là sinh viên, bạn cũng có thể trau dồi khi tổ chức/ tham gia các hoạt động ngoại khoá hay báo cáo seminar thực tập 😀
Kĩ năng phản biện và thuyết phục
Tư duy và kĩ năng phản biện là một phạm trù rất rộng và là kĩ năng cần thiết cho mọi khía cạnh trong cuộc sống, không chỉ với công việc TDV. Hiểu ở mức độ đơn giản liên quan đến công việc này, kĩ năng phản biện và thuyết phục được áp dụng khi giải đáp các thắc mắc của khách hàng.
Mình hay sử dụng trong bước handle objections khi nói chuyện với bác sĩ hoặc bàn luận với bác sĩ về các dữ liệu mới của thuốc. Điều này yêu cầu một TDV cần nắm thật kĩ kiến thức/ tính năng sản phẩm của mình và đối thủ cạnh tranh, các khía cạnh liên quan thuốc.
Qua đó, TDV thuyết phục dựa trên điểm mạnh của sản phẩm với căn cứ khoa học rõ ràng, tinh thần thoải mái, cũng như không cố tình hạ thấp sản phẩm khác.
Kĩ năng bán hàng
Với đặc thù ngành dược phẩm cần chú trọng vào chăm sóc sức khoẻ và có liên quan về kinh tế, dược sĩ cần xây dựng sự tự tin cùng khả năng bán kiến thức chuyên môn và thu được sự chấp nhận của khách hàng một cách hiệu quả.
Từ những ngày đầu làm công việc này, mình đã được công ty huấn luyện và áp dụng kĩ năng bán hàng (selling skill). TDV được đào tạo, kiểm tra, đánh giá tại các công ty Dược nhằm đảm bảo đạt đủ kĩ năng khi đi làm trên địa bàn.
Tuy mỗi công ty sẽ có từng mô hình và cách thức đào tạo kĩ năng bán hàng riêng, nhìn chung kĩ năng này thường sẽ bao gồm các bước như mở đầu, tiếp cận, tư vấn, thuyết phục, giải quyết các vấn đề và lấy commitment liên quan đến quan điểm điều trị và chăm sóc bệnh nhân.
Và khi thay đổi công việc khác, mình cảm ơn nền tảng kĩ năng này mà mình học được. Đây là đòn bẩy để mình có thể học thêm các kĩ năng khác của một MSL (Medical Science Liaison) một cách nhanh chóng, hiệu quả hơn và đỡ áp lực khi bắt đầu một công việc mới.
Tư duy chiến lược và sáng tạo
Với môi trường làm việc năng động, nhiều năng lượng và luôn thay đổi, việc chuẩn bị cho bản thân một tư duy chiến lược là điều một TDV nên chú ý để phát triển bản thân và tạo sự khác biệt.
Hiểu nôm na là trong công việc bạn cần xác định các vấn đề (khó khăn/thử thách) rõ ràng; phân tích hoàn cảnh, đánh giá nhu cầu của khách hàng, cuối cùng là lên chiến lược tiếp cận, kế hoạch thực hiện và giải quyết vấn đề một cách kịp thời và hiệu quả.
TDV có thể áp dụng sự sáng tạo trong việc đề xuất những cách tiếp cận mới hoặc hướng đi mới cho sản phẩm của công ty trên địa bàn mình phụ trách hay đóng góp ý kiến thay đổi các hình thức hội thảo khoa học cho các bộ phận marketing hay medical trong công ty.
Kĩ năng này ngày càng cần thiết nếu bạn phụ trách nhiều sản phẩm và có nhiều cạnh tranh bên ngoài.
Trên đây là một số kĩ năng bạn có thể tham khảo khi lựa chọn công việc TDV. Với các định hướng về nghề nghiệp khác nhau sau này như marketing, thầu, y khoa,… bạn có thể có xu hướng ưu tiên phát triển hơn từng loại kĩ năng riêng phù hợp với công việc bản thân lựa chọn.
Trong các kĩ năng trên, kĩ năng trình bày (presentation) và kĩ năng bán hàng (selling skill) được đào tạo khá bài bản trong các công ty Dược đa quốc gia. Mình sẽ chia sẻ kĩ hơn đến bạn sau này nha.
Với mình TDV là công việc “hoà nhập nhưng không hoà tan”. Bạn có thể “hoà nhập” vào sự thay đổi của thị trường, của cái mới, học hỏi các kĩ năng như những đồng nghiệp khác nhưng bạn không “hoà tan” để luôn là phiên bản duy nhất thu hút đối tượng khách hàng của bạn. 🙂
Chúc bạn có nhiều niềm vui, sự cân nhắc và chuẩn bị tốt về các kĩ năng cần thiết cũng như tinh thần vững chãi khi lựa chọn công việc này nhé.
Cảm ơn bạn đã đọc bài viết của mình. Mong các bạn sẽ ủng hộ và đón đọc các bài viết sau tiếp nha.
Gửi yêu thương!
Stay positive, be present!
Oanh
Nếu các bạn có góp ý cho bài viết thì comment bên dưới hoặc Facebook Page của blog nhé. Mình luôn ghi nhận và trân trọng các góp ý chân thành từ bạn để phát triển blog tốt hơn.
—————————————————————————————————————–
Nếu bài viết này hữu ích với bạn, có thể cũng sẽ hữu ích với người khác.
Hãy chia sẻ và ủng hộ cho blog Vũ Ngọc Oanh để giúp blog duy trì phi lợi nhuận bạn nhé.
Disclaimer: Thông tin trên bài viết chỉ là những chia sẻ dựa trên cảm nhận và trải nghiệm và hiểu biết của cá nhân, không đại diện cho bất kì tổ chức nào. Nếu bạn có đăng lại bài, vui lòng dẫn nguồn tên mình và địa chỉ của blog.
